حق دفاع، حقی است که به موجب آن شخص میتواند رفتار
مجرمانه یا ادعاهای حقوقی علیه خود را که بر اساس شکایت اشخاص یا از سوی مقامات ذیصلاح
به وی منتسب شده است، با همه امکانات و طرق قانونی رد و انکار کند. بنابراین به
بررسی حقوق متهم در قوانین ایران میپردازیم.
برقراری عدالت کیفری یکی از مهمترین آرزوهای بشر در طول تاریخ است که تحقق آن در
پرتو برگزاری دادرسی عادلانه مبتنی بر فراهم کردن حق دادخواهی و دفاع ممکن خواهد
شد.
از منظر حقوق موضوعه، اصل 34 قانون اساسی حق دادخواهی را به رسمیت شناخته است و ضمانت
اجرای تخلف از این اصل که منجر به سلب حقوق اساسی فرد میشود، در ماده 570 قانون
مدنی پیشبینی شده است . از آنجا که حقوق متهم فرع بر حقوق شاکی است و در واقع
قانونگذار اولاً و بالذات احقاق حقوق مدعی یا شاکی را مد نظر قرار داده؛ ثانیاً و
بالعرض حقوق متهم را نیز ملحوظ داشته است، در قوانین بسیاری از کشورها در راستای
تضمین حقوق شاکی به عنوان متضرر از جرم، راهکارهایی پیشبینی شده است.