*** پایگاه حقوقی، علمی، تحلیلی علی ربیعی ***
*** مطالب مفید حقوقی و غیرحقوقی ***
*** پایگاه حقوقی، علمی، تحلیلی علی ربیعی ***
*** مطالب مفید حقوقی و غیرحقوقی ***
اقامه دعوی کیفری
اقامه دعوی کیفری( شروع به تعقیب – تنظیم شکوائیه و سیر آن )
مقدمه
پس از وقوع جرم و مشخص شدن دادگاه یا دادسرای صلاحیت دار می بایست تعقیب جرم و متهم یا متهمین نیز آغاز شود لیکن شروع تعقیب و تحقیقات منوط به تحقق شرایطی است که در این راهنما به صورت ساده و مختصر به آنها خواهیم پرداخت .
1- داشتن اهلیت
در جرائمی که تعقیب آن منوط به شکایت شخص زیان دیده از جرم است شخص باید اهلیت داشته باشد .در قوانین ایران ملاک اهلیت سن 9 سال برای دختران و 15 سال برای پسران می باشد ولی با توجه به اینکه سن رشد در زن ومرد 18 سال می باشد معمولا رویه عملی دادگاهها نیز همان 18 سال می باشد .در صورتیکه متضرر از جرم بعلت صغر سن اهلیت نداشته باشد شکایت مربوطه می بایست توسط ولی یا قیم وی بعمل آید .
2- شکایت شاکی
جرائمی هستند که فقط با شکایت شاکی قابل تعقیب هستند و فاقد جنبه های عمومی جرم مانند جرم افترا ، توهین و فحاشی و... در این گونه جرائم بلافاصله پس از تقدیم شکوائیه از طرف شاکی به دادسرا تعقیب و تحقیقات شروع می شود البته در تنظیم شکوائیه می بایست مواردی رعایت شود که در این راهنما به آنها اشاره خواهد شد .
3- اعلام و اخبار ضابطین دادگستری
در جرائم عمومی وغیر قابل گذشت با اعلام وگزارش ضابطین دادگستری نیز تعقیب جرائم مربوطه آغاز خواهد شد . ضابطین دادگستری در حال حاضر همان مامورین نیروی انتظامی هستند مضافا اینکه براساس برخی قوانین خاص مامورین دیگری مانند نیروهای مقاومت بسیج ، پاسداران انقلاب اسلامی و... نیز بعنوان ضابطین دادگستری معرفی شده اند ، در جرائم مشهود مراتب را به دادستان منعکس می نمایند .
شکوائیه
شکوائیه را میتوان در کاغذ معمولی تنظیم نمود و احتیاجی به تهیه فرم خاصی نمی باشد . در تنظیم شکوائیه باید نکات ذیل رعایت شود :
1- نام و نام خانوادگی ، نام پدر و نشانی دقیق شاکی
2- موضوع شکایت با ذکر تاریخ ومحل وقوع جرم
موضوع شکایت همان عنوان جرمی است که اتفاق افتاده است که تاریخ آن و همچنین تاریخ ارائه شکوائیه نیز باید مشخص شود .محل وقوع جرم نیز می بایست حتما قید شود چون از لحاظ تشخیص دادسرا یا دادگاه صلاحیت دار اهمیت دارد .
3- ضرر وزیان مالی که به مدعی وارد شده و قابل مطالبه می باشد .
ضرر و زیانی که در اثر جرم به مجنی علیه وارد شده می بایست در شکوائیه قید شود و بهتر است شاکی از دادگاه درخواست تامین ضرر و زیان وفق ماده 74 آئین دادرسی کیفری نماید البته در هر حال تقدیم دادخواست ضرر و زیان الزامی می باشد .
4- مشخصات ونشانی مشتکی عنه (متهم) یا مظنون در صورت امکان در متن شکوائیه علاوه بر مشخصات و نشانی شاکی می بایست مشخصات و نشانی متهم یا مظنونین احتمالی نیز قید شود . چنانچه متهم نشانی نداشته باشد نیز باید متواری یا مجهول المکان بودن متهم یا متهمین در شکوائیه قید شود .
5- ادله و اسامی و مشخصات و نشانی شهود و مطلعین و در صورت امکان چنانچه در زمان وقوع جرم شاهد یا مطلع یا دلایل خاص و موثری داشته باشد باید در متن شکوائیه قید شود .پس از درج موارد فوق الذکر و تکمیل شکوائیه شاکی می بایست آنرا با قید تاریخ امضا نموده و به دادسرا یا دادگاه مربوطه ارائه نماید .دادسرا یا دادگاه فوق فوق نیز با ارجاع شکوائیه به ضابطین دادگستری و انجام تحقیقات مربوطه و تکمیل آن پرونده را بررسی و حکم یا قرار مقتضی صادر خواهند نمود . ذیلا یک پرونده فرضی و تنظیم و ارائه شکوائیه در خصوص جرم توهین و فحاشی جهت آگاهی کامل ارائه میگردد .
پرونده فرضی
آقای احمد گلستانی فرزند محمد در تاریخ 10/7/1382 با آقای حسن کیانی فرزند علی که با هم شریک تجاری بودند پس از پاره ای اختلافات مربوط به شراکت با یکدیگر در میدان نور تهران درگیری لفظی پیدا نموده و آقای کیانی در حضور چند نفر دیگر اقدام به فحاشی و توهین و بکار بردن الفاظ رکیک نسبت به آقای گلستانی می نماید و پس از چند دقیقه با وساطت اطرافیان از یکدیگر جدا می شوند . آقای گلستانی که فرد محترمی می باشد برای احقاق حق خود و احیای آبروی از دست رفته جهت مجازات نمودن آقای کیانی می بایست شکوائیه ای را به شرح ذیل تنظیم و به دادسرای محل وقوع جرم که در فرض فوق دادسرای صادقیه می باشد ارائه نماید .
شکوائیه
بسمه تعالی
موضوع : جرم توهین و فحاشی
ریاست محترم دادسرای صادقیه
باسلام
احتراما باستحضار می رساند در تاریخ 10/7/1382 در محل ( نشانی محل وقوع جرم ) آقای حسن کیانی نسبت به اینجانب احمد گلستانی به نشانی ... با بکار بردن الفاظ توهین وفحاشی نموده اند . لذا از آن مقام محترم تقاضای تعقیب نامبرده و مجازات اسلامی را دارم . ضمنا آقایان ... را به عنوان شاهد موضوع فوق الذکر معرفی می نمایم که عند اللزوم حاضر به شهادت نیز می باشند .
مشخصات و نشانی متهم .........................
تاریخ امضاء
بهتر است جهت تسریع در امر تحقیقات استشهادیه ای نیز توسط شاهدان واقع تنظیم وپس از امضاء تصویر آن به ضمیمه شکوائیه به دادسرا تقدیم شود . پس از ثبت و ارجاع شکوائیه و انجام تحقیقات و احضار متهم و بازجوئیهای لازم توسط ضابطین دادگستری پرونده تکمیل و مجددا در اختیار دادستان قرار می گیرد .دادستان پس از مطالعه پرونده می تواند شخصا به آن رسیدگی کند یا اینکه آنرا به یکی از دادیاران یا بازپرس ارجاع دهد . دادیار یا بازپرس در صورتیکه پرونده تکمیل باشد موضوع اتهام را به متهم تفهیم می نماید و سپس برای تضمین حضور به موقع او نزد مراجع قضائی از او تامین متناسب اخذ می نماید . در مورد چنین جرمی معمولا این تامین کفالت یا وثیقه می باشد . جامعه بشری همانند ارگانیسمی زنده می ماند که دارای موقعیتی نظام وار و هماهنگ است .یعنی زمانی که انسان زندگی گروهی را برمی گزیند نظام را تجربه می کند .پس از بوجود آمدن دولت این نظم در بند بند زندگی انسانها و تحت لوای قانون و مقررات قرار می گیرد . انسان نظم قانونی را میپذیرد تا بتواند در جامعه خود منظم وهماهنگ عمل کند . در این مسیر همگرائی سازمانهای دولتی در طبیعی جلوه دادن زندگی اجتماعی نقش بسزائی دارد . زیرا در غیر این صورت تعارضاتی نمایان می شود که بی شک در رفتار آدمیان نمود خواهد یافت .